Szczególny wpływ pandemii koronawirusa na młodych ludzi

Pandemia wirusa SARS-CoV-2, podobnie jak inne epidemie chorób zakaźnych, które zostały dotychczas przeanalizowane w przestrzeni naukowej, w istotny sposób wpływa na zdrowie psychiczne ludzi. Na przykładzie epidemii chorób zakaźnych takich jak SARS w 2003 roku czy HIN1 w 2009 roku widoczne jest, że takie wydarzenia skutkują wzmożeniem problemów psychologicznych takich jak PTSD (zespół stresu pourazowego), napięcie psychologiczne, depresja, czy lęk w populacji ogólnej[1]. Pandemię Covid-19, w przeciwieństwie do powyższych epidemii, charakteryzuje szersza skala występowania oraz bardziej radykalny wpływ na funkcjonowanie społeczeństw z perspektywy organizacyjnej. Wybuch obecnej pandemii skłonił władze na całym świecie do podjęcia radykalnych kroków w celu ochrony ludzkiego zdrowia. Jedną z form restrykcji było nałożenie na obywateli kwarantanny domowej, która jak wykazały badania, obniża wskaźnik zakażeń o ponad 90%[2]. Jednakże, mimo pozytywnego wpływu kwarantanny na ograniczenie rozprzestrzeniania się koronawirusa, taka forma izolacji społecznej w dłużej perspektywie wpływa niekorzystnie na zdrowie psychiczne ludzi, a w szczególności młodzieży. Zgodnie z licznymi teoriami psychologicznymi, to właśnie adolescenci i młodzi dorośli są szczególnie podatni na zaburzenia psychiczne ze względu na stadium rozwoju, w jakim się znajdują. Jak donoszą badania, blisko 80% zaburzeń psychicznych pojawia się po raz pierwszy u osób przed 26. rokiem życia[3] . Co więcej, trudności psychiczne pojawiające się we wczesnych stadiach rozwoju rzutują na zdrowie i funkcjonowanie społeczne osób nimi dotkniętych w dorosłym życiu bardziej niż problemy fizyczne występujące u ludzi w młodym wieku[4]. Niestety, już przed wprowadzeniem stanu światowej pandemii, jeden na pięciu adolescentów borykało się z problemami natury psychicznej, a samobójstwo było trzecią najczęstszą przyczyną śmierci w grupie wiekowej 15-19 lat[5]. Ograniczenia w spotykaniu się oraz obowiązek przestrzegania domowej izolacji przyczyniają się do wzrostu ryzyka przedstawionych powyżej, jak i wielu innych, problemów. Jednym z powodów pogłębiania się trudności psychologicznych u młodzieży w trakcie pandemii SARS-Cov-2 jest samotność. Stan ten wydaję się szczególnie niekorzystny właśnie dla młodych, którzy znajdują się w fazie budowania tożsamości społecznej i potrzebują do tego więzi z innymi ludźmi[6]. W tym artykule przybliżone zostaną wyniki badań skupionych na zdrowiu psychicznym młodych w czasie trwania wirusa SARS-Cov-2 oraz przeanalizowane będą czynniki, z powodu których młodzi doznają psychicznego cierpienia w tym trudnym czasie.

Doniesienia z badań o zdrowiu psychicznym młodych ze świata oraz z Polski podczas pandemii koronawirusa

W jednym z badań przeprowadzonych na respondentach z Wielkiej Brytanii podczas trwania pandemii koronawirusa odkryto, że tamtejsi młodzi dorośli (18-24 lata) są grupą, która deklaruje najniższą jakość zdrowia psychicznego w porównaniu do innych grup wiekowych[7]. Takie wyniki obrazują odwrotną tendencję w poziomie jakości zdrowia psychicznego młodzieży w porównaniu do tendencji sprzed pandemii. Zanim ogłoszono stan światowej epidemii, to właśnie młodzi dorośli oraz starsi dorośli deklarowali najwyższe poziomy samopoczucia w populacji ogólnej. Takie wnioski mogą świadczyć o tym, że obostrzenia związane z SARS-Cov-2 dotykają szczególnie młodych ludzi.

W innym badaniu psychologowie Chen, Sun i Feng przyjrzeli się siedmiu wymiarom zdrowia psychicznego chińskiej młodzieży[8]. Okazało się, że tamtejsza młodzież może być podzielona na trzy grupy: wysokiego ryzyka, niskiego ryzyka i – najliczniejszą – średniego ryzyka, pod względem stanu psychicznego podczas pandemii. Symptomy problemów psychicznych, które najczęściej pojawiały się w ostatniej grupie to lęk, depresja i neurastenia (ciągłe uczucie zmęczenia). Inni chińscy badacze donoszą, że podczas pandemii młodzi skarżą się szczególnie na wzrost ogólnego lęku, pogorszenie jakości snu oraz wzrost drażliwości[9]. Niewykluczone, że z podobnymi problemami spotyka się młodzież na całym świecie.

Z kolei badanie, przeprowadzone na grupie młodych Irlandczyków, skupiło się wokół problematyki nie tylko obecnych, ale i długotrwałych skutków pandemii, które odczuwać będzie dzisiejsza młodzież. Zdaniem badaczy, trudności psychiczne młodych pogłębiają się (i będą pogłębiać) nie tylko przez izolację społeczną, lecz także przez utrudnienia w dostarczaniu odpowiedniej pomocy psychologicznej potrzebującym oraz przez trudności (spowodowane trwającą recesją gospodarczą), jakie młodzież obecnie napotyka podczas tranzycji na rynek pracy[10]. Po pierwsze, podczas gdy zapotrzebowanie młodych na pomoc psychologiczną podczas pandemii rośnie, jej dostępność maleje – w związku z wprowadzaniem restrykcji dotyczących gromadzenia się. Grupą, którą ograniczenie dostępu do profesjonalnego wsparcia dotknęło najbardziej jest młodzież żyjąca w niewspierającym w środowisku rodzinnym lub narażona na przemoc fizyczną i emocjonalną w domu. To właśnie dla takich młodych ludzi środowisko pozarodzinne (jak szkoła czy grupa rówieśnicza) było buforem i czynnikiem chroniącym przed demoralizacją i problemami psychicznymi[11]. Po drugie, podczas pandemii wzmogły się problemy związane ze znalezieniem zatrudnienia w grupie młodych dorosłych. Podobne trudności w młodym wieku mogą w przyszłości skutkować zwiększonym ryzykiem myśli samobójczych oraz pojawianiem się symptomów lękowych i depresyjnych u ludzi ich doświadczających. Taką tendencję można przewidzieć na podstawie badań prowadzonych podczas recesji w latach ubiegłych[12].

Jeśli chodzi o badania poświęcone zdrowiu psychicznemu polskiej młodzieży w trakcie pandemii koronawirusa, znaleziono ich niewiele. Dostępne publikacje dotyczą przede wszystkim ogólnego zadowolenia z życia młodych Polaków. Okazuje się, że dobrostan młodych ludzi nie pogorszył się w tak dużym stopniu, jak donoszą o tym krajowe media, jednakże bez wątpienia uległ obniżeniu. Jak wynika z eksploracji, wiele młodych osób w Polsce pewien czas po zamknięciu szkół doświadczyło silnego kryzysu, czuło się gorzej (18% badanych) lub dużo gorzej (30% badanych) w porównaniu do okresu przed pandemią. Niektórzy jednak zadeklarowali polepszenie samopoczucia (9%) i zadowolenia z życia (18%). Jeśli chodzi o nastrój depresyjny, wysoki jego poziom podczas izolacji domowej dotknął 23% dziewcząt i 8% chłopców, z czego najliczniejszą grupą doświadczającą tego typu trudności byli licealiści[13]. Powyższe wnioski z polskiej przestrzeni naukowej, mimo iż nie spełniają założeń najczarniejszego scenariusza, są niepokojące i dostarczają tematów do dalszej eksploracji.

Dyskusja z przeglądu badań i rekomendacje

Przywołane w tym raporcie wyniki badań to tylko część dowodów na to, jak ogromny wpływ wywiera pandemia oraz związane z nią ograniczenia na zdrowie psychiczne młodych ludzi. Efekty samej pandemii oraz ściśle związanych z nią restrykcji są zarówno krótkotrwałe, jak i długotrwałe. Trudności mentalne młodzieży, która jest przyszłością dla naszego świata, powinny zostać potraktowane jako jeden z priorytetowych negatywnych skutków pandemii. Dlatego właśnie zaleca się zwiększenie ilości badań nad zdrowiem psychicznym młodych w Polsce, na wzór badań prowadzonych w innych państwach. Wnioski z przeprowadzonych eksploracji powinny zostać wykorzystane do opracowania programów wsparcia psychicznego dla młodzieży. Takie projekty mogłyby dostarczać młodym narzędzi do radzenia sobie ze skutkami obecnej rzeczywistości, specjalistycznego wsparcia psychologicznego oraz czynników chroniących przed długofalowymi efektami pandemii.

Literatura cytowana

CASPI, Avshalom, et al. Longitudinal assessment of mental health disorders and comorbidities across 4 decades among participants in the Dunedin birth cohort study. JAMA network open, 2020, 3.4: e203221-e203221.

CHEN, Bo; SUN, Jinlu; FENG, Yi. How have COVID-19 isolation policies affected young people’s mental health?–Evidence from Chinese college students. Frontiers in psychology, 2020, 11: 1529.

GLASS, Laura M. & GLASS, Robert J. Social contact networks for the spread of pandemic influenza in children and teenagers. BMC public health, 2008, 8.1: 1-15.

GOODMAN, Alissa; JOYCE, Robert; SMITH, James P. The long shadow cast by childhood physical and mental problems on adult life. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2011, 108.15: 6032-6037.

GUNNELL, David, et al. Suicide risk and prevention during the COVID-19 pandemic. The Lancet Psychiatry, 2020, 7.6: 468-471.

JIAO, Wen Yan, et al. Behavioral and emotional disorders in children during the COVID-19 epidemic. The Journal of pediatrics, 2020, 221: 264.

LIANG, Leilei, et al. The effect of COVID-19 on youth mental health. Psychiatric quarterly, 2020, 91.3: 841-852.

MATTHEWS, Timothy, et al. Lonely young adults in modern Britain: findings from an epidemiological cohort study. Psychological medicine, 2019, 49.2: 268-277.

POWER, Emmet, et al. Youth mental health in the time of COVID-19. Irish Journal of Psychological Medicine, 2020, 37.4: 301-305.

PYŻALSKI, Jacek. Zdrowie psychiczne i dobrostan młodych ludzi w czasie pandemii COVID-19–przegląd najistotniejszych problemów. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2021, 20.2: 92-115.

SMITH, Lee, et al. Correlates of symptoms of anxiety and depression and mental wellbeing associated with COVID-19: a cross-sectional study of UK-based respondents. Psychiatry research, 2020, 291: 113138.

VIRTANEN, Pekka; HAMMARSTRÖM, Anne; JANLERT, Urban. Children of boom and recession and the scars to the mental health–a comparative study on the long term effects of youth unemployment. International journal for equity in health, 2016, 15.1: 1-6.

https://unfoundation.org/blog/post/covid-19-is-fueling-a-mental-health-crisis-for-the-worlds-youth/

[1] LIANG, Leilei, et al. The effect of COVID-19 on youth mental health. Psychiatric quarterly, 2020, 91.3: 841-852.

[2] GLASS, Laura M. & GLASS, Robert J. Social contact networks for the spread of pandemic influenza in children and teenagers. BMC public health, 2008, 8.1: 1-15.

[3] CASPI, Avshalom, et al. Longitudinal assessment of mental health disorders and comorbidities across 4 decades among participants in the Dunedin birth cohort study. JAMA network open, 2020, 3.4: e203221-e203221.

[4] GOODMAN, Alissa; JOYCE, Robert; SMITH, James P. The long shadow cast by childhood physical and mental problems on adult life. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2011, 108.15: 6032-6037.

[5] https://unfoundation.org/blog/post/covid-19-is-fueling-a-mental-health-crisis-for-the-worlds-youth/

[6] MATTHEWS, Timothy, et al. Lonely young adults in modern Britain: findings from an epidemiological cohort study. Psychological medicine, 2019, 49.2: 268-277.

[7] SMITH, Lee, et al. Correlates of symptoms of anxiety and depression and mental wellbeing associated with COVID-19: a cross-sectional study of UK-based respondents. Psychiatry research, 2020, 291: 113138.

[8] CHEN, Bo; SUN, Jinlu; FENG, Yi. How have COVID-19 isolation policies affected young people’s mental health?–Evidence from Chinese college students. Frontiers in psychology, 2020, 11: 1529.

[9] JIAO, Wen Yan, et al. Behavioral and emotional disorders in children during the COVID-19 epidemic. The Journal of pediatrics, 2020, 221: 264.

[10] POWER, Emmet, et al. Youth mental health in the time of COVID-19. Irish Journal of Psychological Medicine, 2020, 37.4: 301-305.

[11] GUNNELL, David, et al. Suicide risk and prevention during the COVID-19 pandemic. The Lancet Psychiatry, 2020, 7.6: 468-471.

[12] VIRTANEN, Pekka; HAMMARSTRÖM, Anne; JANLERT, Urban. Children of boom and recession and the scars to the mental health–a comparative study on the long term effects of youth unemployment. International journal for equity in health, 2016, 15.1: 1-6.

[13] PYŻALSKI, Jacek. Zdrowie psychiczne i dobrostan młodych ludzi w czasie pandemii COVID-19–przegląd najistotniejszych problemów. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2021, 20.2: 92-115.