Aktualnie na rynek pracy wkracza duża grupa młodych osób naznaczonych okresem pandemii. Recesja gospodarcza spowodowana pandemią Covid-19 wpłynęła na młodych pracowników znacznie dotkliwiej niż na przedstawicieli pozostałych grup wiekowych – wynika z analizy opracowanej na zlecenie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Parlamentu Europejskiego[1].
Statystycznie na koniec lutego 2021 r. ponad 285 tysięcy młodych ludzi do 30 roku życia było zarejestrowanych w urzędach pracy. To o ponad 18 % więcej niż rok wcześniej – wynika z opublikowanych danych GUS[2]. W lutym 2021 prawie 138 tysięcy młodych ludzi było oficjalnie bez pracy – to o jedną piątą więcej niż rok wcześniej. Wzrosła też o ponad 13 % w skali roku, liczba bezrobotnych absolwentów szkół i uczelni[3]. Zjawisko to bez wątpienia związane jest ze specyfiką długotrwałego kryzysu, a więc głębokimi restrykcjami epidemicznymi.
Dzięki badaniom przeprowadzonym w 2021 roku przez PwC, Well.hr oraz Absolvent Consulting wśród studentów i absolwentów wyższych uczelni udało się sporządzić następujące wnioski:
- Zdaniem połowy młodych Polaków (48,7%) pandemia COVID-19 wpłynęła negatywnie na ich szanse na rynku pracy.
- Podejmując decyzję o aplikowaniu na ofertę 68,9% kandydatów sprawdza rozwiązania wdrożone przez firmę w okresie pandemii.
- Dostęp do pracy zdalnej to obowiązkowy benefit dla 33,7% badanych.
- Jednak 56% młodych chce pracować z biura. Hybrydowy model pracy to rozwiązanie, które pomoże pogodzić preferencje i potrzeby obu grup.
- Sukces zawodowy to dla 36,3% badanych wciąż praca, która jest pasją. Jednak w porównaniu z 2020 rokiem nieco mniej osób tak rozumie sukces (50,5%).
- Oczekiwania finansowe młodych ludzi wzrosły w porównaniu z rokiem ubiegłym – mediana oczekiwań finansowych wynosi obecnie 4 500 zł netto.
- Dla 74,2% badanych preferowana forma umowy to umowa o pracę. To wzrost
w porównaniu z rokiem ubiegłym. W niespokojnym świecie rośnie potrzeba bezpieczeństwa zatrudnienia[4].
Należy dostrzec, iż młodzi pracownicy znacznie częściej niż inne osoby pracują w najbardziej narażonych segmentach gospodarki. Aż 30 % aktywnych zawodowo młodych osób w Polsce pracuje w sektorach, które były bezpośrednio dotknięte przez restrykcje związane z pandemią. Do tych sektorów należy zaliczyć: branżę hotelową, usługi gastronomiczne, turystykę, jak i handel. Nie bez znaczenia było też zamknięcie szkół, bowiem ograniczyło możliwości doskonalenia zawodowego przez młodych. Ponadto zmniejszenie liczby miejsc pracy i skrócenie godzin pracy doprowadziły do znacznego spadku dochodów. Jak podają w swoim badaniu ekonomiści Hannes Schwandt (Northwestern University) i Till von Wacther (UCLA), początkowe trudności z wejściem na rynek pracy w czasie recesji skutkują znacznie niższymi zarobkami i bardziej ograniczonymi awansami, w perspektywie nawet do 15 lat[5].
Należy mieć na uwadze, iż większość krajów UE zareagowała na problemy młodych na rynku pracy już na wczesnym etapie pandemii, kierując do tej grupy środki na wsparcie w utrzymaniu i znalezieniu pracy, poprawę możliwości uczenia się w miejscu pracy i zapobieganie wykluczeniu społecznemu[6]. W Polsce w celu walki ze skutkami pandemii został ogłoszony program Kariera Jutra współfinansowany ze środków europejskich. To 13 mln zł na staże, z których skorzysta 1,2 tys. młodych ludzi. Program jest skierowany do młodych Polaków, których sytuacja na rynku pracy jest szczególnie trudna. Preferencyjny dostęp do staży miały m.in. osoby z niepełnosprawnościami, mieszkające w mniejszych ośrodkach miejskich i na wsiach, a także osoby, które straciły zatrudnienie w czasie pandemii. Projekt jest również w pełni otwarty dla młodych ludzi z Ukrainy, którzy uciekli do Polski przed toczącą się wojną. Dzięki specjalnie przygotowanej ścieżce w języku ukraińskim będą mogli oni zdobyć nowy zawód[7].
Dodatkowo, wsparcie młodych osób w wejściu na rynek pracy w okresie pandemicznym widoczne było od strony pracodawców. Potrzeby młodych były potraktowane przez przedsiębiorców jako szanse na wdrożenie nowych rozwiązań technologicznych, pozwalających nie tylko na powszechną pracę zdalną, ale również rekrutacje i szkolenia zdalne.
Jak wynika z badania CIONET, Deloitte i VWMare aż 88 % dużych i średnich firm w Polsce planuje zwiększyć możliwość pracy zdalnej na stałe. Nacisk na inwestycje w narzędzia cyfrowe i pracę zdalną może pomóc młodym osobom z mniejszych miejscowości. Takie potencjalne wyrównanie szans poprzez bardziej upowszechnioną działalność firm z użyciem technologii byłoby szczególnie ważne w Polsce, gdzie młode osoby z mniejszych ośrodków deklarują gorszy dostęp do odpowiednich dla nich miejsc pracy oraz do szkoleń zawodowych[8].
Obecnie, aby pomóc młodym w radzeniu sobie ze skutkami pandemii w zakresie ich rozwoju i startu zawodowego, bardziej niż kiedykolwiek potrzebne jest zabezpieczenie możliwości dostępu do szkoleń zawodowych oraz kursów szczególnie pod kątem umiejętności potrzebnych w sektorach, które pandemia dotknęła w najmniejszym stopniu[9]. Należy wskazać, iż kluczowe jest aby kłaść duży nacisk na dalszy rozwój osób chcących się rozwijać, ale również na to, aby młodym osobom, umożliwić pozyskanie środków finansowych i wsparcia na samorozwój. Istotne jest, by nadal wprowadzać nowe narzędzia dostarczające młodym ludziom wiedzy i praktycznych umiejętności, które przyczynią się do ich wzmocnienia pozycji na rynku pracy, które pozwolą im łatwiej znaleźć pracę.
[1] https://europapnews.pap.pl/covid-19-rynek-pracy-mlodzi-maja-gorzej
[2] https://stat.gov.pl/wyszukiwarka/?query=tag:liczba+bezrobotnych
[3] Ibidem.
[4]https://www.bankier.pl/wiadomosc/Po-pandemii-mlodym-na-rynku-pracy-jest-ciezej-Rzad-ma-pomysl-8318689.html
[5]https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/press-releases/articles/Pokolenie-Lockdown-czyli-nowe-problemy-mlodych-osob-na-rynku-pracy.html
[6] https://europapnews.pap.pl/covid-19-rynek-pracy-mlodzi-maja-gorzej
[7] https://www.gov.pl/web/karierajutra/szczegoly-programu
[8] Raport Deloitte i Coca-Coli #MłodziPrzyGłosie
[9]https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/press-releases/articles/Pokolenie-Lockdown-czyli-nowe-problemy-mlodych-osob-na-rynku-pracy.html