Zaostrzenie kar za niszczenie środowiska. ,,Polska nie będzie wysypiskiem Europy’’.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości i Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska przygotowało projekt nowelizacji ustawy dotyczącej przestępstw przeciwko środowisku. Jak zapowiedział podczas konferencji prasowej 8 grudnia 2021 roku wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba, kary mają zostać zaostrzone, a ich egzekwowanie znacznie łatwiejsze niż obecnie.
Projektowana ustawa ułatwi pociągnięcie do odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za niszczenie środowiska
Nowelizacja umożliwi jednoczesne ściganie odpowiedzialnych za niszczenie środowiska podmiotów zbiorowych (np. spółki prawa handlowego) wraz z ich prezesami czy zarządcami. Obecnie istnieje warunek takiej odpowiedzialności w postaci uprzedniego prawomocnego skazania osoby fizycznej w przypadku popełnienia przestępstw przeciwko środowisku. Innymi słowy, w świetle obowiązującego stanu prawnego, najpierw musi zostać prawomocnie skazana za to przestępstwo osoba fizyczna, np. prezes firmy, aby odpowiedzialność za zniszczenie środowiska ponosiła także sama spółka. Co więcej, dla podmiotów niszczących środowisko podniesiona zostanie minimalna granica grożącej im grzywny – z 1 tys. do 10 tys. złotych. Natomiast górna granica kary pieniężnej, która wynosi obecnie 5 milionów złotych, będzie powiązana z wysokością przychodu danego podmiotu.
Wyższe kary za przestępstwa środowiskowe
Podwyższeniu ulegną również kary za zaśmiecanie miejsc publicznych. Zgodnie z zapowiedzianą nowelizacją Kodeksu wykroczeń za zaśmiecanie miejsc publicznych, pól i lasów kara ma zostać zwiększona z 500 zł do 5 tys. złotych. Jak podkreślił wiceminister Ozdoba, ,,nie ma społecznej zgody, aby zaśmiecać naszą planetę, nasze lasy, więc ta kara musi być wysoka’’. Dodatkowo, nowe przepisy pozwolą także na orzeczenie wobec sprawcy takiego wykroczenia obowiązku posprzątania zaśmieconego terenu.
Projekt zakłada również podwyższenie dolnej i górnej granicy ustawowego zagrożenia za przestępstwa przeciwko środowisku, w tym te określone w art. 183 i 185 Kodeksu karnego dotyczące nielegalnego gospodarowania odpadami, z 5 do 10 lat pozbawienia wolności. Ponadto, zgodnie z zapowiedziami, zostanie utworzony nowy typ czynu zabronionego polegający na składowaniu materiałów niebezpiecznych, który zagrożony będzie karą od 2 do 12 lat pozbawienia wolności. Podobna sankcja będzie grozić za nielegalny import do Polski odpadów niebezpiecznych, co uderzy głównie w duże przedsiębiorstwa. Proponowana zmiana przepisów, to w głównej mierze reakcja na widoczny w ostatnich latach wzrost liczby przestępstw przeciwko środowisku.
Oszuści działają zazwyczaj według prostego schematu. Umowę z właścicielem podpisuje doraźnie powołana firma, nieoficjalnie współpracująca z nieuczciwym podmiotem. Wynajmowany teren w krótkim czasie zostaje zapełniony odpadami, a następnie firma znika z rynku, pozostawiając problem właścicielowi – opisuje minister Ozdoba. Jak podaje, dotychczas Główny Inspektorat Ochrony Środowiska zidentyfikował ok. 900 takich miejsc. Nowelizacja wprowadza także mechanizmy zachęcające przestępców środowiskowych do usuwania negatywnych skutków ich czynów. Wobec sprawców analizowanych czynów, którzy usunęli negatywne skutki swojej przestępczej działalności, otworzy się możliwość zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary, a nawet odstąpienia od jej wymierzenia.
Zwiększenie wysokości obligatoryjnej nawiązki
Oprócz podwyższenia kar, zmianie ma ulec także art. 47 § 2 k.k., zgodnie z którym w przypadku skazania sprawcy za umyślne przestępstwo przeciwko środowisku obligatoryjnie orzekana będzie przez sąd nawiązka do 10 milionów złotych na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Gdy przestępstwo zostanie popełnione nieumyślnie, orzeczenie nawiązki będzie fakultatywne. Jak zauważył wiceminister Ozdoba, ,,koszty unieszkodliwienia odpadów w niektórych miejscach przekraczają dziesiątki i setki milionów złotych. W skali kraju są to miliardy, a przestępcy środowiskowi przez dziesięć lat wpłacili z tytułu nawiązek na rzecz Funduszu Ochrony Środowiska milion złotych. To jest śmiech na sali, czas już skończyć z tą patologią. Teraz nawiązka będzie gigantyczna, bo wyniesie aż do 10 milionów złotych”.
Ułatwiona procedura zgłoszenia
W celu ułatwienia możliwości dokonywania zgłoszeń przypadków niszczenia środowiska, na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska dostępny pod adresem: www.gios.gov.pl/pl/zglos-interwencje-formularz, został stworzony interaktywny formularz. Aby zgłosić naruszenie przepisów prawa np. nielegalnego składowiska odpadów, wystarczy wskazać lokalizację i dodać krótki opis, ewentualnie zamieszczając zdjęcia. Zgłoszenia można dokonywać również anonimowo. Jak podaje Ministerstwo Sprawiedliwości, do dziś za pośrednictwem formularza wpłynęło 781 zgłoszeń dotyczących m.in. porzucenia odpadów, z czego potwierdzono 263 zgłoszenia. Udało się m.in. ujawnić miejsca nielegalnego magazynowania odpadów niebezpiecznych. Część z takich miejsc, dzięki działaniom samorządów, zostało już uprzątniętych przez osoby, które dopuściły się tego procederu.
Źródło:
– Koniec z łagodnymi karami dla niszczących środowisko, artykuł dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości pod adresem:
https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/koniec-z-lagodnymi-karami-dla-niszczacych-srodowisko?fbclid=IwAR1WVGjiYyeVTsc9WxcoOv4KlGLOuUGimTtcT8q6tLC5he219Dfs8dqBLh8 (dostęp: 11.12.2021 r.)